April 25

Ամփոփիչ աշխատանք

1. Ի՞նպես է առաջանում կայծակը:Ի՞նչ է որոտը:

Երբ, որ լիցքավորված մասնիկները մոտեցնումոում ենք իրար մենք դրա շնորհիվ ստանում ենք կայծակ: Որոտը ձայնային ալիք է:

2. . Ի՞նչ է շանթարգելը, և ինպե՞ս է այն շինությունները պաշտպանում կայծակի հարվածից:

Շինությունները կայծակի հարվածից պաշտպանվում են շանթարգելների շնորհիվ:

3. . Կայծակի ժամանակ ինչպե՞ս պետք է վարվեք,եթե հայտվել եք բաց տարածքում:

Կայծակի ժամանակ պետք չէ մտնել ծառի տակ, պետք չէ պանիկայի մեջ ընկնել և այս ու այն կողմ վազվզել, այլ պետք է կանգնել ոտքերի իրար կծկված:

4. . Ո՞ր մարմին է կոչվում հաստատուն մագնիս:

Որոնք երկար ժամանակ պահպանվում են:

5. Մագնիսի ո՞ր մասերն են անվանում բևեռներ:

Որոնց մագնիսական ազդեցություն շատ ուժեղ:

6. Ի՞նչ է կողմնացույցը, և ինչո՞վ է պայմանավորված նրա աշխատանքը:

 

7. Ձեզ հայտնի ո՞ր բնագավառներում են օգտագործվում մագնիսները:

8. . Ե՞րբ է լույսը բեկվում: Ինչո՞վ է լույսի բեկումը տարբերվում անդրադարձումից:

Երբ որ իջնում է ջրի մեջ:

9. Ի՞նչ է ոսպնյակը:

Խոշորացույց ապակին:

10. Ո՞ր կետն է կոչվում ոսպնյակի կիզակետ:

Որտեղ հավաքվում են ճառագայթները:

11. Ի՞նչ օրենքով է կատարվում լույսի անդրադարձումը։

Որոնք իջնում է հայլու վրա:

12. Նշի՛ր հայելիների տեսակները:

ուռուցիկ հարդ և գոգավոր

13. Ո՞ր անկյուն է կոչվում անդրադարձման անկյուն։

Ճառագայթի և հայլու մակերևույթին տարված անկյունը կոչվում է անդրադարցման

14. Ո՞րքան է նորմալ աչքի լավագույն տեսողության հեռավորությունը։

25սմ

15. Թվարկե՛ք մարդու աչքի մասերը և նշե՛ք դրանց նշանակությունը։

Բիբը, ակնաբյուրեղ, ծիածանաթաղանթ, եղջերաթաղանթ, ակնապատյան:

April 25

Հայկական աշխարհակալության ընդլայնումը

 

Սելևկյան պետության միացումը: Հզոր Պարթևստանի ջախջախումից հետո Տիգրան Մեծը դարձավ իր ժամանակի աշխարհի հզորագույն տիրակալներից մեկը: Նրա հետ դաշնակցեցին Միջին Ասիայի որոշ ցեղեր, որոնք պատերազմի ժամանակ զորք էին տրամադրում հայոց տիրակալին:

Պարթևստանի նկատմամբ տարած հաղթանակի արդյունքում Հայոց տերությանն էին միացվել նաև Հայոց Միջագետքը, Կորդուքը, Օսրոյենեն և Միգդոնիան: Դրանով հայկական տերությունը սահմանակից դարձավ Սելևկյան պետությանը: Վերջինս երկարատև՝ երկպառակտչական պատերազմներից չափազանց թուլացել էր:

Continue reading

April 25

Հացի թխման արարողությունը

Հացը ոչ նյութական մշակութային ժառանգության կարևոր բաղկացուցիչներից է, հայ ժողովուրդն ունի հացի բազմաթիվ տեսակներ՝ ցորենհաց, գարեհաց, մատնաքաշ, պան, նկանակ, լավաշ, լոշ, անեկ, բաղարջ, խուկլի, կողի, կսկուծ, պասպաճիկ, սոմին, բոքոն, ձողիհաց, ճաթ, կիլիկհաց, տաշտիքեր, պահուց քալիճա, տաք հացի քուլիճա, դոմպիկ, թերուն, փռան ու թոնրի բաղարջ և այլ տեսակներ։ Պատմական Հայաստանի բնակավայրերը, որոնք աչքի են ընկել բերքի ու հացի առատությամբ, ունեն այսպիսի անվանումներ՝ Հացաշեն, Հացառատ, Հացավան, Հացի, Հացիկ, Հացեկաց։

Դեռ հնուց թոնրատունը կառուցվել է տան ամենակարևոր, առանցքային մասում ու հայերի կյանքում և կենցաղում կարևորագույն նշանակություն է ունեցել, քանի որ այնտեղ էր թխվում ընտանիքի գոյատևման հիմնական երաշխիքը՝ հացը:

Հնագետները պնդում են, որ Հայկական լեռնաշխարհի տարածքում, դեռ շատ վաղուց մարդիկ սկսել են զբաղվել երկրագործությամբ և ընտելացրել հաճար և կարծր ցորեն: Այստեղից պարզ է դառնում, որ հնում հայերն այս հացահատիկներն աճեցրել են ալյուր ստանալու, իսկ այնուհետև հաց կամ հայկական լավաշ թխելու նպատակով: Հայերը հացահատիկը պահում էին տարբեր տեսակի ամբարներում, շտեմարաններում, կարասներում և հատուկ հացահատիկի համար նախատեսված գետնափոր հորերում:

Գյուղացիները հացահատիկի բերքը հավաքելուց հետո չէին շտապում այն անմիջապես ալրաղաց տանել: Հնում առաջին բերքը միշտ տարվում էր եկեղեցի և այնտեղ օրհնվում: Միայն դրանից հետո գյուղացին կարող էր իր բերքը հավաքել և տանել ալրաղաց, աղալ և հետագայում հաց թխել: Սակայն բերքը օրհնության տանելիս այն պարզապես փնջած չէին տանում: Օրհնության տանելուց առաջ պատրաստում էին խաչբուռներ: Դրանք պատրաստելու համար հասկերին խաչի, հավերժության կեռխաչի կամ կենաց ծառի տեսք էին տալիս: Կենաց ծառն ինքնին հանդիսանում էր պտղաբերության, կյանքի սկզբի և հարատևության խորհրդանիշ:

Արատեսում պատրաստելու ենք բոքոն տեսակի հաց’

Բոքոն — Բոքոնի գնդերը փոքր ինչ մեծ են լավաշի գնդերից: Բոքոնը թխում են վերջում, դա ոչ այնքան մեծ, բայց լավաշից բավական հաստ լոշիկ է, որի մեջտեղում ցուցամատով բացվում է անցք:

April 24

Աղվեսն ու խաղողը

1. Ընտրի’ր Եզոպոսի առակներից մեկը, կարդա’, գրի’ր առակի սելիքը։

Քաղցած աղվեսը տեսավ խաղողի վազը` կախ ընկած ողկույզներով և ուզեց դունչը հասցնել խաղողին, բայց չկարողացավ: Եվ, հեռանալով, ինքն իրեն ասաց. “Դեռ խակ է”:

April 23

Գործնական աշխատանք 23.04.24

45. Տրված առածները հականիշների օգնությամբ լրացրո՛ւ:

Ամառվա փուշը ..ձմեռվա նուշը.:
Բարեկամ կորցնելը հեշտ է, …գտնելը դժվար…:
Դուրսը քահանա, …ներսը սատանա.:
Գիտունին գերի եղիր, …մի լինիր անգետին սիրելի…:
Գիտունի հետ քար քաշի, …..:
Իր աչքի գերանը չի տեսնում, …ուրիշի մազը տեսնում է.:

46.Առանձնացրո՛ւ բայերը:

Երբեք, մազեր, վազել, խմել, պարտեզ, պայման, խոսել, մտադրվել, մտածել, երազել, ափսե, պատերազմ, պատմություն, վերցնել, ցանկանալ:

 

April 22

Հազարան հավքը 11-12

11.ԱՐԵԳԸ ՍՊԻՏԱԿ ԱՇԽԱՐՀՈՒՄ

Թռա¯վ, թռա¯վ Քամի Ձին ու հասցրեց Արեգին Սպիտակ աշխարհի սահմանը: Սպիտակ աշխարհի հողը` սպիտակ, ջուրը` սպիտակ, խոտը` սպիտակ, ծաղիկը` սպիտակ: Իջան Սպիտակ ծովի ափին, ու Քամի Ձին ասաց Արեգին.
— Էստեղ վերջանում է իմ թագավորությունը, էս սահմանից դենը սկսվում է Սպիտակ աշխարհը,- ու ձայն տվեց.
— Ձո¯ւկ ախպեր…
Ջրերն ալեկոծվեցին, ու ծովը ծռթռալով Ձուկը եկա¯վ, թե` հը, Քամի Ձի ախպեր, էդ ի՞նչ է, հափշտակե՞մ դրան:
— Չէ¯, սրան պետք է տանես ծովի մյուս կողմը, Աժդահին կանչես ու ասես, որ սա Հազարան Հավքին է ման գալի. Մշտադալար Այգու հուրի-փերիներն են ուղարկել, որ Հազարան Հավքի տեղն ու պատմությունը սրան հայտնի,- ասաց Քամի Ձին:

Continue reading

April 20

Գործնական աշխատանք

42.Աչք և գլուխ բառերով կազմի՛ր հնարավորին չափ շատ  դարձվածքներ:

Աչք—աչք ածել, աչք անել, աչք աչքի գցել, աչք առնել, աչք բացել, աչք գոցել, աչք գցել մեկի, աչք դնել, աչք ընկնել, աչք ծակել, աչք ձգել, աչք ման ածել, աչք նետել , աչք շլացնել, աչք տալ, աչք տնկել, աչք ու ականջ, աչք ունենալ, աչք ունենալ մի բանի վրա, աչք փակել։

Գլուխ-գլուխ անցնել մի բանի, գլուխ գալ, գլուխ գլխի, գլուխ գլխի դնել, գլուխ գլխի լինել, գլուխ գործոց, գլուխ դարձնել, գլուխ դնել մեկի հետ, գլուխ դնել մի բանի, գլուխ ելնել, գլուխ թափել, գլուխ թեքել, գլուխ իջեցնել, գլուխը խոնարհել մեկի առջև, գլուխ ծռել, գլուխ կոտրել, գլուխ հանել մի բանից, գլուխ ճաքացնել, գլուխ ճաքել։

Continue reading

April 20

Ճամփորդություն դեպի էջմիածին

Մենք ապրիլի 19-ին ընկեր Դիաննայի և ընկեր Վարդուհու հետ ճամփորդեցինք Էջմիածին: Ճանապարհին կանգ առանք Մայր աթոռ սուրբ էջմիածինն եկեղեցում: Եկեղեցում մոմ վառելուց հետո դուրս եկանք որպեսզի գնանք Ռուբեն Սևակի թանգարան: Թանգարանը ստեղծվել է մեկ և կես միլիոն զոհերի հիշատակին:

 

Ռուբեն Սևակի թանգարանից հետո մտանք «Ալեք և Մարի Մանուկյան» գանձատուն-թանգարան: Այնտեղ ցուցադրված էին հետաքրքիր իրեր: Նաև տեսանք Սուրբ Գեղարդը, Գեղարդով խոցել են Քրիստոսին, որը պահվում է արծաթե տուփի մեջ:

Այսպիսով ինձ շատ դուր եկավ այս ճամփորդությունը և եթե այսպիսի ճամփորդություններ լինեն ես հաճույքով կգամ։

Շնորհակալություն ընկեր Դիաննային և ընկեր Վարդուհուն